Stanisław Gądek (policjant)

Stanisław Gądek
	Przodownik Policji Państwowej
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1899 ; Grębów
Data i miejsce śmierci	13–16 kwietnia 1940 ; Twer
	Przebieg służby
Formacja	Policja Państwowa
Jednostki	Posterunek Policji Państwowej w Dębie (obecnie Nowa Dęba)
Stanowiska	komendant
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, ; II wojna światowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Gądek (ur. 17 sierpnia 1899 w Grębowie, zm. 13–16 kwietnia 1940 w Twerze) – przodownik Policji Państwowej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana „Sakiety” i Ewy z Rutynów^[1]. Był młodszym bratem Walentego (1891–1955), kawalera Krzyża Niepodległości^[1].

Członek Polskiej Organizacji Wojskowej. Brał udział w walkach w latach 1918-1921. Od 1922 pełni służbę w policji, w latach 1922 - 1933 − w Tarnobrzegu. W czasie pracy w tej jednostce ukończył Szkołę Policyjną we Lwowie. W okresie od 15 marca do 30 maja 1934 r. uczestniczył w IV specjalnym kursie dla Komendantów Posterunków Policji Państwowej, a następnie do 1937 służył jako komendant posterunku w Tarnowskiej Woli. Od 1937 r. do września 1939 r. komendant posterunku w Dębie. Na stopień przodownika mianowany 1 kwietnia 1933 r.

Po wybuchu II wojny światowej, otrzymał rozkaz ewakuacji do Rumunii wraz z dokumentacją jednostki. Po agresji ZSRR na Polskę w dniu 17 września 1939 r. został wraz z całą grupą zatrzymany przez Armię Czerwoną i przewieziony do obozów przejściowych, kolejno w Przemyślu i Tarnopolu. Z Tarnopola trafił do specjalnego obozu NKWD w Ostaszkowie. Między 12 a 14 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie (obecnie Twer)^[2]. Między 13 a 16 kwietnia został zamordowany i pogrzebany w Miednoje^[2].

Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje. Jego wojenne losy wyjaśniono dopiero w 1993^[1]^[3].

5 października 2007 roku Stanisław Gądek został pośmiertnie awansowany przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego na stopień aspiranta Policji Państwowej^[4]^[5]^[6]. W dniu 28 lipca 2006 roku na budynku Komendy Miejskiej Policji w Tarnobrzegu odsłonięto tablicą zawierającą nazwiska policjantów z powiatu tarnobrzeskiego poległych na "nieludzkiej ziemi". Tablicę umieszczono z inicjatywy Tarnobrzeskiego Towarzystwa Historycznego^[7].

W dniu 17 września 2016 roku na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu z inicjatywy burmistrza Sandomierza oraz Związku Oficerów Rezerwy RP posadzono Dąb Pamięci ku czci Stanisława Gądka.

Odznaczenia

Brązowy Krzyż Zasługi
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r. - 1 stycznia 1986 (pośmiertnie)^[8]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Krzyż Wojenny Orderu Virtuti Militari (NR14384) - zbiorowo dla wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej, 11 listopada 1976 (pośmiertnie)^[9]

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Stadnik 2012 ↓, s. 9.
↑ ^a ^b Убиты в Калинине 2019 ↓, s. 331.
↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojskowego Tom 1. Miednoje. - Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. [dostęp 2009-03-04].
↑ Funkcjonariusze Policji – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007 roku, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. polskieradio.pl. [dostęp 2012-03-18].
↑ Bożena Łojek: Pośmiertne awansowanie żołnierzy i funkcjonariuszy Rzeczypospolitej Polskiej zamordowanych w 1940 r. w ZSRR w wyniku zbrodni katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 204–230. ISBN 978-83-917780-5-0.
↑ LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA KOLEJNE STOPNIE. katedrapolowa.pl. s. 269. [dostęp 2012-12-12]. (pol.).
↑ Tablica pamiątkowa na budynku Policji. www.polskaniezwykla.pl.
↑ Zarządzenie Nr 1/86 Ministra Spraw Wojskowych z 1 stycznia 1986 r. w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r.” Dziennik Ustaw RP Nr 2 z 10 kwietnia 1986 r., s. 30.
↑ ipn.gov.pl/ftp/katyn/ZESZYT25-Ostatnia_droga.pdf, str. 9

Bibliografia

Убиты в Калинине, захоронены в Медном. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Ostaszkowskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). T. 1: Биограммы военнопленных А–Л. Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2019. ISBN 978-5-6041921-4-6.
Janina Stadnik. Rodzina Gądków Sakietów. „Głos Gminy Grębów”. 1/2012, 2012. ISSN 2081-5972.

[CITEREFStadnik20129-1] Stadnik 2012 ↓, s. 9.

[CITEREFУбиты_в_Калинине2019331-2] Убиты в Калинине 2019 ↓, s. 331.

[3] Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojskowego Tom 1. Miednoje. - Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. [dostęp 2009-03-04].

[4] Funkcjonariusze Policji – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007 roku, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. polskieradio.pl. [dostęp 2012-03-18].

[awanse-5] Bożena Łojek: Pośmiertne awansowanie żołnierzy i funkcjonariuszy Rzeczypospolitej Polskiej zamordowanych w 1940 r. w ZSRR w wyniku zbrodni katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 204–230. ISBN 978-83-917780-5-0.

[6] LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA KOLEJNE STOPNIE. katedrapolowa.pl. s. 269. [dostęp 2012-12-12]. (pol.).

[7] Tablica pamiątkowa na budynku Policji. www.polskaniezwykla.pl.

[8] Zarządzenie Nr 1/86 Ministra Spraw Wojskowych z 1 stycznia 1986 r. w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r.” Dziennik Ustaw RP Nr 2 z 10 kwietnia 1986 r., s. 30.

[9] .gov.pl/ftp/katyn/ZESZYT25-Ostatnia_droga.pdf, str. 9

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]